Zuchtend schuif ik achter mijn laptop. Maandagochtend. Het is een druk weekeinde geweest. Een paar feestjes, te laat naar bed én net een wijntje teveel. Nu roept de plicht. Ik moét aan het werk. En ik heb geen zin. Helemaal geen zin. Ik blader door mijn mail. Ik beantwoord een paar korte vragen, archiveer wat mails, klik door naar een leuk artikel. Dat verwijst door naar Facebook. Als ik weer op de klok kijk, is het half elf. Een groot deel van de maandagochtend is voorbij. Met luieren en niksen.

Zuchtend plof ik op de bank. Het was een drukke week. Spreken voor een businessclub, mijn eigen event gegeven en een VIPdag met een nieuwe klant. Veel werk voor een week, eigenlijk teveel. Voldaan plof ik nu op de bank. Vanavond hoef ik helemaal niets. Maar ik nog te vol met adrenaline en ideeën. Daarom wandel ik naar de deur. Ik trek mijn jas aan en ga een rondje wandelen. Door het donker, langs de Vliet. Even helemaal niks doen.

De twee manieren van niks doen

Zoals je hierboven leest zijn er twee manieren van niks doen. Toch zijn ze essentieel anders. Het ene is namelijk zombie-niksen. Het tweede is creatieve-bouwer-niksen. Ze zijn elkaars tegenpool. Terwijl je in beide gevallen aan het niksen bent. Nog veel belangrijker is: de twee varianten van niksen hebben een verschillend effect op je bedrijf en je leven. Het is daarom heel belangrijk dat je het verschil ziet tussen zombie-niksen en bouwer-niksen. Het is een verschil dat veel mensen over het hoofd zien. Een verschil waar we in onze maatschappij, op school en in de media, amper iets over horen.

Wat zijn de verschillen tussen zombie-niksen en bouwer-niksen? Dat zijn de resultaten van het niksen. Die zijn radicaal anders.

Zombie-niksen

Het resultaat van zombie-niksen voel je direct in je energie. Kijk maar eens hoe je je voelt, na een ochtend vol uitstelgedrag en Facebook. Je bent moe. Lamlendig. Je voelt je schuldig. Je wil ‘hard’ aan de slag, maar toch kom je tot niets. Na een ochtend niksen ben je letterlijk niks opgeschoten. Sterker nog: vaak ben je alleen maar meer moe. Waardoor je nog minder gaat doen en nog meer gaat niksen.

Onderschat dit effect niet. Je kunt in een vicieuze cirkel van niksdoen komen. Zeker als je een zelfstandige professional zonder baas bent, kan dit gedrag maandenlang duren: je hebt te weinig klanten, dat deprimeert je, dus ga je niksen, en blijf je te weinig klanten houden. Je bedrijf komt in een impasse. Je voelt je nutteloos of lusteloos. Je voelt dat je innerlijke energie-accu steeds verder wordt leeggezogen.

Creatieve bouwer-niksen

De resultaten van bouwer-niksen zijn precies andersom. Je gaat niet nutteloos niksen, maar bent al niksend aan het opladen. Je leest een mooi boek, kijkt een goede film, of gaat gewoon een rondje wandelen. Niksen. Maar ondertussen rust je lichaam uit, doet je hoofd nieuwe ideeën op, of verwerkt je brein alles van de afgelopen dag of week. Na een half uurtje niksen voel je je weer verkwikt. Je bent misschien wel moe, maar ook voldaan. Je voelt je innerlijke energie-accu weer vollopen.

Te hard werken en de schreeuw om rust

In onze cultuur ligt de nadruk op hard werken. Rennen, presteren, dingen neerzetten. Op zich is daar niks mis mee. Het is immers leuk om wat moois te bouwen, om anderen van dienst te zijn, om samen te werken. Het gaat mis als je alleen maar aan het werk bent. Altijd hard werkt. Te weinig uitrust en niet meer kunt niksen. Dan ga je wat vreemds merken: je lichaam schreeuwt om rust. En gaat ook rust eisen. Niet de ontspannen creatieve-bouwer-rust, maar een venijnige zombie-rust.

De verslaving aan verkeerde rust

Met continu te hard werken verval je in verslavingen omdat gewoon uitschakelen niet meer lukt. Denk niet dat je perse aan de hard drugs gaat (al kan dat wel, met de moderne partydrugs die lang onopgemerkt kunnen blijven). Maar er zijn ook subtielere verslavingen: de wijntjes bij het avondeten, waarbij aan het einde van de avond de fles leeg is. De middagen shoppen waarvan je doodmoe thuiskomt. De weekeinden lang obsessief kranten lezen, ‘om bij te blijven’. Het eindeloos surfen op internet, bekijken van flauwe filmpjes of reageren op sociale media. Geforceerd moeten, zoals het schoonmaken van je huis of tuin na een lange werkdag. En al het andere gedrag waar je niet van bijkomt, maar wat je alleen maar verder uitput.

De ene verslaving wordt ingewisseld door de andere

Veel mensen zijn verslaafd aan het hard werken, afgewisseld met zombie-niksen. Dat is jammer. Want zo haal je niet alles uit je leven. Je gaat leven op een vlakke manier. Je voelt dat je iets mist. Maar je weet niet waar je dat kunt vinden. Dus blijf je verder zoeken. Wissel je de ene zombie-verslaving (teveel roken en drinken) in voor de andere (obsessief sporten).

Het goede niksen

Het kan ook anders. Het goede nieuws is: dat is niet ingewikkeld. Want het begint met… niksen. Je raadt het al: met die goede manier van niksen. Het creatieve-bouwer-niksen. Een lekker time-out, waarin je de accu weer oplaadt. Doordat je niks moet of hoeft. Doordat je alleen doet waar je zelf zin in hebt. Een rondje wandelen. Een tekening maken (die nergens op hoeft te lijken). Door je achtertuin of het park wandelen. Of gewoon door een middagdutje te doen. Zonder doel, zonder resultaat, zonder schema. Gewoon. Niksen.

Meer avonturen in je leven? Dat begint in je avonduren

Ben je vaak genoeg aan het niksen? Dan merk je dat je snel klaar bent met niksen. Je wordt weer fit en uitgerust. Je wilt weer aan de slag. Mooie dingen neerzetten. Samenwerken met anderen. Totdat je moe en voldaan op de bank ploft. Klaar om weer een avond te niksen. En op te laden. Ga je zo je avonduren vullen? Dan ben je snel weer fit. Voor je volgende avontuur.