Slimme, creatieve of (hoog)begaafde zzp’ers kunnen veel en willen graag al hun talenten inzetten. Daarom doen ze veel verschillende dingen. Maar soms hebben ze ook intelligent duikgedrag, om werk waar ze geen zin in hebben te ontlopen. Hoe herken je het verschil tussen een oprechte begaafden-drang naar diversiteit en duikgedrag dat destructief voor je is?

Wat is begaafden-drang?

In mijn rol als businesscoach werk ik regelmatig met begaafde professionals die over veel talenten beschikken en deze graag willen benutten. Het zijn van die slimme of creatieve mensen, die veel kunnen. Neem bijvoorbeeld Mark, die niet alleen kan tekenen maar ook graag prachtige teksten schrijft en websites met animaties bouwt voor zijn opdrachtgevers.De talenten van zulke bijzonder begaafde zzp’ers zijn niet alleen een geschenk, maar ook een innerlijke drang of passie. Ze moéten ze uiten om zich gelukkig te voelen.

Als begaafde persoon heb je vaak talloze talenten die allemaal tot uiting willen komen. Voor mensen in je omgeving kan dit soms onbegrijpelijk lijken: “Je hebt al een uitdagend bedrijf, waarom zou je investeren in een nieuwe hobby? Is het niet beter om het rustiger aan te doen? Neem eens wat ontspanning.”

Maar niets is minder waar! Begaafden voelen van binnenuit de drang om al hun intensiteiten en sterke kerntalenten te benutten. Dit is niet alleen ontspannend, maar geeft ook een voldaan gevoel. Die innerlijke drang is terecht; het is prima om eraan toe te geven.

Ik voel een sterke behoefte om te leren, me te verdiepen en mentaal volledig betrokken te zijn. Als kind verslond ik boeken en nog steeds vind ik het heerlijk om me in een onderwerp vast te bijten en erover na te denken. In mijn coaching met klanten, het schrijven van boeken en het ontwikkelen van nieuwe materialen kan ik deze passie volledig kwijt. Daarnaast heb ik een enorme behoefte aan beweging en buiten zijn. Daarom sport ik veel en werk ik tegenwoordig op dinsdag- en donderdagochtend in het bos bij een kasteel. De combinatie van intensief bewegen en diepgaand nadenken maakt me gelukkig en houdt me fit. Ik hou van reizen, dagtripjes, musea en steden bezoeken. Door de keuzes die ik heb gemaakt in mijn bedrijf, kan ik al deze aspecten uitstekend combineren in mijn werkweek.

Heb jij destructief duikgedrag?

De gezonde begaafden-drang ligt dicht aan tegen destructief gedrag. Bij begaafde zzp’ers is er namelijk wat bijzonders aan de hand met hun motivatie. Als ze willen kunnen ze in korte tijd enorm veel neerzetten. Maar willen ze niet, dan zijn ze niet vooruit te branden. Of ze verzinnen, vaak volkomen onbewust, ontsnappingen van werk waar ze geen zin in hebben. Hun duikgedrag is net zo begaafd en kan op de meest creatieve manieren opduiken. Herkenbaar?

Begaafden-drang of ontsnapping?

Het onderscheiden van je authentieke drang om al je talenten in te zetten, je gezonde leergierigheid die je naar nieuwe gebieden drijft, en een minder constructieve ontsnappingsdrang die je uit oncomfortabele situaties wegjaagt, kan lastig zijn.

Om te bepalen of een drang constructief is, kun je jezelf de volgende vragen stellen:

Wees eerlijk over je drang: Wil je ergens naartoe omdat het een uitdaging is, of is het eigenlijk een vlucht uit een onprettige situatie? Is je drang een oplossing, een verlangen of een behoefte, of juist een vlucht?

Waarom wil je iets doen?: Trekt het je aan, of probeer je juist weg te vluchten van onrust of leegte die je liever niet voelt? Zoek je liefde, waardering of impulsen buiten jezelf omdat er innerlijk een leegte is? Is er sprake van verlangen, obsessie of vlucht?

De andere kant op: Hoe erg is het om te ontsnappen aan iets dat je niet meer bevalt? Soms kunnen we een voorbeeld nemen aan de natuur: bomen hebben niet altijd bladeren. Ze lijken er plezier in te hebben om in het voorjaar razendsnel nieuwe bladeren te ontwikkelen, in de zomer gestaag te groeien en te rijpen, om in de herfst hun bladeren en vruchten los te laten en in de winter te rusten. Het is prima om in je eigen leven dit ritme aan te houden. Soms is het goed om iets af te ronden of achter te laten. Dit schept ruimte voor nieuwe dingen. Vooral als je bewust kiest om los te laten, kan dit verstandig en bevrijdend zijn.

Voltooien versus diversifiëren: Het is waardevol om af en toe iets af te ronden, maar dat hoeft niet altijd het enige doel te zijn. Sommige mensen zijn van nature geboren starters. Ze floreren bij het initiëren van nieuwe projecten. Als dit jouw natuurlijke energie is, omarm het dan in plaats van jezelf te veroordelen voor steeds weer een nieuw idee. Je kunt een expert worden in het bedenken en opstarten van projecten, en vervolgens het stokje overdragen aan anderen die genieten van het uitbouwen of afronden ervan.

Afkeuring van drang: Waarom keur je een innerlijke drang af? Is het omdat je je spiegelt aan anderen die minder talenten willen uiten? Of voel je zelf dat de drang destructief is en eigenlijk een vlucht? Zelfreflectie is essentieel om te begrijpen waarom je bepaalde keuzes maakt. Het kan je enorm helpen om te leren het subtiele onderscheid te voelen tussen je begaafdendrang en vluchtgedrag.

Uitgaven en hobby’s: Een drang naar iets nieuws kan leiden tot uitgaven, zoals de aanschaf van een muziekinstrument, sportuitrusting of materialen voor een creatieve hobby. Besef dat het kopen van spullen voor je hobby en het daadwerkelijk beoefenen van die hobby twee verschillende dingen zijn. Vraag je af in welke van die twee hobby’s je tijd en aandacht wilt investeren: in het doen van je hobby, of het kopen van spullen? Wat is je aandacht waard? Wat geeft je echte voldoening en waar ben je een holle-bolle-gijs die nooit voldaan is? Je kunt ver komen met boeken uit de bibliotheek, gehuurde of geleende instrumenten, tweedehands spullen of basisbenodigdheden om te verkennen of een activiteit je blijft interesseren.

Natuurlijke multipotential: Sommige mensen zijn van nature multipotentials. Ze floreren bij het werken aan verschillende dingen tegelijkertijd. Als je je hierin herkent, kun je je leven organiseren rondom deze diversiteit. Bewust meerdere carrières nastreven of verschillende hobby’s beoefenen, op hoog niveau, is mogelijk als je slim plant en je energie goed verdeelt.

Kortom, omarm je natuurlijke drang en diversiteit. Het maakt je uniek en verrijkt je leven op vele manieren. Leer echter het subtiele verschil waarnemen tussen je oprechte begaafden-drang en ondermijnend vluchtgedrag. Vaak zit het verschil in een subtiel gevoel: geeft iets je achteraf oprechte voldoening, of geeft het je een leeg gevoel en snak je al snel naar meer? Voel je je tevreden en is er genoeg, of blijf je een tekort voelen. Wil je meer omdat je overstroomt van plezier, of omdat je van binnen een tekort voelt dat je wilt vullen?

Mijn hobbies wisselen zich af. Ik heb jarenlang gevoetbald en hardgelopen, daarna ging ik wielrennen en aikido beoefenen. Vervolgens ontdekte ik drummen en verdiepte ik me in tekenen. Momenteel ben ik bezig met houtsnijden. In een uitbouw van mijn keuken heb ik mijn eigen creatieve hoek gecreëerd. Daar staat een stellingkast vol geïllustreerde kinderboeken die me inspireren. In diezelfde kast bevindt zich een hoek met boeken over houtsnijden. Mijn kleurpotloden liggen binnen handbereik, net als mijn gereedschapskist met bijl en messen. Ook de houten lepels waaraan ik werk, liggen er uitgestald, samen met lepels van anderen die me inspireren. ’s Avonds zit ik daar graag, luisterend naar mijn innerlijke behoeften en spelend met mijn creatieve materialen. Na zo’n avond voel ik me de volgende ochtend weer fris en opgeladen om aan mijn werk te beginnen.

Als begaafde professional wil je je vele talenten inzetten in je bedrijf. Wist je dat sommige algemene bedrijfsadviezen mogelijk minder goed passen bij jou, met al je unieke talenten? Veel begaafden hebben bijvoorbeeld moeite met focus. Dat is niet gek: ze voelen die interne begaafden-drang om al hun talenten in te zetten.

Het is belangrijk om te onderkennen wat jouw natuurlijke drang is. Hoe meer je er van kwijt kunt in je bedrijf, hoe leuker je werk als zzp’er. Het werk als eigen baas is bovendien veeleisend en niet altijd makkelijk. Jarenlang inkomen halen uit een eigen bedrijf lukt je alleen als je bedrijf je ook een diepe voldoening geeft. Die bevrediging kan je bedrijf je duurzaam geven, als je er lekker veel van je talenten in kwijt kunt.

Dit artikel is een hoofdstuk uit mijn nieuwe boek ‘Gids voor begaafde zzp’ers’. Klik hier en ontvang straks gratis een aantal hoofdstukken van het nieuwe boek.

---