“Ik ben eigenlijk geen echte ondernemer”, zucht Judith. “Ik kom niet uit een ondernemersfamilie en eigenlijk doe ik maar wat.”

Het is een misverstand dat bij veel zelfstandige professionals leeft: dat je een ‘echte ondernemer’ zou moeten zijn om goed eigen bedrijf neer te zetten. Maar wat is een echte ondernemer?

• Zijn dat de jonge honden van een start-up, die tot ’s avonds laat achter hun laptop zitten te programmeren?
• Zijn het de directeuren van een MKB–bedrijf, die in een Mercedes wegrijden bij hun pand op een industrieterrein aan de rand van de stad?
• Of is het die enthousiaste starter, die bij de Kamer van Koophandel de deur uitloopt en droomt van een bedrijf dat de wereld gaat veroveren?
• Is het de extraverte handelaar, die overal deals ziet en alles weet te verkopen voor een mooie prijs?
  
  Zijn dat échte ondernemers? En rommel jij als zzp-er maar wat aan? Welnee!

Die andere ondernemers: de slimme zzp-ers

De start-up, MKB-er, starter en handelaar zijn archetypische rolmodellen die veel worden gebruikt als er wordt gepraat over kleine ondernemers, bijvoorbeeld door de overheid of Kamer van Koophandel. En misschien denk je in jouw hoofd ook af en toe zo.

Maar er zijn ook andere soorten ondernemers. Zoals de slimme zzp-ers, waar ik veel mee werk. Die zijn inhoudelijk enorm verschillend. Ze zijn hovenier, architect, dirigent, coach, trainer, IT-specialist, data-analist, marktonderzoeker, of eigenaar van een gezondheids-studio. Toch hebben ze ook allemaal dingen gemeen; het is een specifieke groep die anders is dan andere ondernemers.

Dankzij internet is het makkelijker dan ooit geworden om voor jezelf te beginnen. Daarnaast zijn er reorganisaties geweest bij grote bedrijven, waardoor professionals vrijwillig of onvrijwillig zijn weggegaan. Vaak mensen die goed zijn in hun vak, met een uitstekende opleiding. Momenteel is er een enorme groep slimme experts die als ondernemer hun vak uitoefenen: de zzp-ers. Het is een groep in de beroepsbevolking, die razendsnel is gegroeid de afgelopen twee decennia.

De snelgroeiende groep inhoudelijke experts, die hun vak uitoefent als ondernemer.

Zo’n zzp-bedrijf is essentieel anders dan andere organisaties. Het is belangrijk dat we dat begrijpen.

Wij zijn geen snelle handelaren, geen MKB-ers of startups die met investeringsgeld willen doorgroeien. Ons bedrijf is anders; wij zijn wat anders. Eigenlijk zijn wij helemaal geen bedrijf. We zijn onszelf. Juist dat maakt die grote groep zzp-ers bijzonder: wij zijn ons bedrijf. Met ons eigen vakmanschap, onze unieke ervaring, ons typerende karakter en onze eigen wijsheid.

Je bedrijf is een op maat gemaakte jas

Het leuke is: juist dat eigene van jou als persoon, kan het unieke worden van jouw bedrijf als zzp-er. Je hoeft je niet te wringen in het corset van de cultuur van een corporate organisatie, of te stappen in de valkuil van vaste functieomschrijvingen. Jouw bedrijf kan je passen als een op maat gemaakte jas. Helemaal van jou, speciaal voor jou.

Zo’n bedrijf-op-maat klinkt ideaal. Maar het is best lastig te realiseren. Zeker zolang je denkt dat een ‘echte’ ondernemer zich moet gedragen als die vlotte handelaar, of de hardwerkende jongens van een start-up. Je gaat je dan op een foute manier aanpassen. Je bedrijf gaat voelen als een spijkerbroek in een verkeerd model: hier te krap en daar veel te slobberig.

Juist als zzp-er heb je de kans om een bedrijf te bouwen dat precies bij je past. Een bedrijf dat draait om jou. Om jouw vakmanschap, de opleidingen die je het allerleukste vond, de ervaringen die je het meeste zijn bij gebleven, de cliënten waar je het allerliefste mee werkt.

Net zoals het maken van een maatpak vakmanschap vereist, vraagt ook het bouwen van zo’n zzp-bedrijf meesterschap. Wat is er nodig voor het neerzetten van zo’n bedrijf op maat?

1. Snap wat je bent: uniek

Begrijp dat je geen start-up, handelaar, MKB-er, of zoiets hoeft te worden. Begrijp dat het bij jou als zzp-er juist draait om jou. Om je vak, je ervaring, om jou. Jij bent de spil in je bedrijf. Natuurlijk kun je werken met teamleden die je ondersteunen. Maar je bedrijf blijft jou. Zo is er geen één. Een fijn zzp-bedrijf begint bij dat besef: wie ben ik en wie wil ik zijn in mijn bedrijf?

Je bedrijf kan alleen om jou draaien, als je weet wat je wilt en wie je bent. Dat gaat niet alleen om je vak, maar ook om andere dingen. Hou je van vroeg opstaan of juist van lang doorwerken? Hou je van drukte en afwisseling, van mensen om je heen? Of ben je op je best als je rustig in je eentje een probleem helemaal kunt uitdenken? Werk je graag op vaste tijden, op een vaste plek? Of juist niet? Hoeveel tijd wil je aan je partner, kinderen of vrienden besteden naast je werk, en wanneer? Al deze dingen zijn belangrijk bij het vormgeven van je ideale werkdag en je maatwerk-bedrijf.

2. Vind uit: wie wil er voor je betalen

Een bedrijf is geen éénrichtingsverkeer. Het gaat niet alleen om wat jij wilt, het gaat ook om: wie wil jou daarvoor betalen? Wie is er op zoek naar een ondernemer met precies de eigenaardigheden die jij hebt?

Wie zoekt er de architect die ook reisleider is? Of de hovenier die een tuin ontwerpt terwijl ze er middenin staat? Wie zoekt een begeleider van hoogbegaafde kinderen die niet alleen met kinderen maar ook met de ouders en school werkt? Of de gepromoveerde psycholoog die graag fysiek met je aan de slag gaat?

Je kunt het zo gek niet verzinnen, of er is een markt voor. Soms is die markt er nog niet, maar maak jij hem zelf (‘een architect als je reisleider’). Maar een bedrijf draait natuurlijk ook om die markt: wie kun jij met je talenten helpen? Wie zijn de fans, die graag goed voor je diensten betalen? Vaak is dit geen mentale exercitie, maar een praktisch experiment. Ga mensen aanspreken, doe een aanbod, kijk wie er ‘ja’ tegen je zegt en doe daar meer van. Spannend? Natuurlijk. Verslavend leuk? Zeker, dat ook.

3. Stel vast: hoe wil jij groeien?

Voor een start-up, MKB-er of handelaar is er vaak een duidelijke groeidoelstelling: meer klanten, meer omzet. Dat vraagt om meer verkopen en dus meer marketing. Het bijzondere is dat bij voor zzp-bedrijven vaak anders ligt.

Alle zzp-ers willen genoeg verdienen. Ben je daar nog niet, dan wil je zeker meer klanten en omzet. Maar verdien je eenmaal genoeg, dan gebeurt er iets vreemds. Soms heb je dan helemaal geen zin meer in een intake met een nieuwe klant, of blijft die offerte-aanvraag van een enthousiaste potentiële klant weken op je bureau liggen. Dat is geen kwestie van ‘blokkerende overtuigingen’, er speelt dan iets anders.

Weerstand kan bij zzp-ers ook al de kop opsteken als je nog niet genoeg verdient. Ook dan is er niet altijd sprake van ‘uit je comfortzone’ moeten komen. Soms weet je onderbewuste als dat de richting die je denkhoofd heeft gekozen niet helemaal past; dat het beter, mooier of anders kan. In zo’n geval loop je, ook als zzp-er geheid tegen jezelf aan. Niet omdat je niet goed bent of belemmerende overtuigingen moet overwinnen, maar omdat je je met je bedrijf teveel wilt wringen in een keurslijf dat je niet past. Het bijzondere is dat dit juist intelligente en creatieve zzp-ers overkomt, omdat hun intuïtie zo’n sterke input geeft aan de koers in hun bedrijf. Zijn intuïtie, gevoel en verstand niet met elkaar in balans, dan zie je dat geheid terug in je bedrijf. Je omzet blijft achter, of je verdient prima maar voelt je niet voldaan over je werk; je blijft verlangen naar ‘meer’.

Zijn intuïtie, gevoel en verstand niet met elkaar in balans, dan zie je dat geheid terug in je bedrijf.

Het is belangrijk om als directeur/eigenaar van je zzp-bedrijf te beseffen dat groeien voor jou anders kan zijn dan voor andere ondernemers. Wil je meer omzet en klanten? Helemaal prima. Maar misschien wil je wel veel liever meer van iets anders: meer tijd voor je kinderen, meer tijd om buiten te zijn, te reizen, die interessante cursussen te volgen. En tegelijkertijd wil je natuurlijk voldoende geld in je bedrijf.

Voor veel zzp-ers hoeft de omzet niet eindeloos te stijgen. Het gaat om genoeg: genoeg inkomen voor de levensstijl die bij jou past. Heb je genoeg, dan hoef je soms niet meer klanten, en stokken die offerte-aanvragen of intakes op een natuurlijke manier. Toch kun je dan blijven groeien. Door te focussen op waar je wél oprecht meer van wilt. Misschien wil je niet meer klanten, maar wel meer diepgang, meer vakmanschap, meer complexiteit in je trajecten, of meer afwisseling. Die groei motiveert je wel, daar kun je vol voor gaan: groeien op de gebieden die voor jou relevant zijn.

Juist omdat jij je bedrijf bent, is je zakelijke groei onlosmakelijk verbonden met je persoonlijke groei. Ook dat maakt het zzp-bedrijf uniek.

4. Laat je bedrijf met je meegroeien

Veel slimme zzp-ers zijn enthousiast over hun werk. Ze zijn nieuwsgierig, investeren graag in vakkennis, leren snel en ontwikkelen zich steeds verder. En wat denk je: iemand die zo in elkaar steekt, is over vijf jaar een ander mens dan nu. Als je groeit, is die op maat gemaakte jas van vijf jaren geleden al snel te klein. En zal het bedrijf van vijf jaren geleden je nu niet meer passen.

Dat is lastiger dan het lijkt. Vaak heb je na volop peinzen, puzzelen en experimenteren een lekker lopend bedrijf neergezet. Dat smaakt naar meer, van hetzelfde (denkt je ego of denkhoofd). Maar jij blijft niet hetzelfde.

Realiseer je dat het maatpak-bedrijf dat je hebt neergezet met jou mee moet groeien. Jij wordt anders, je bedrijf ook. Hoe? Dat kun je vooraf meestal niet overzien. Maar je voelt het wel. Is je werkdag net een beetje saaier aan het worden? Kom je vaker moe thuis? Heb je op maandag minder zin om aan de slag te gaan? Dan is er misschien niks mis met jou, maar wellicht wel met je bedrijf. Vraag jezelf regelmatig af: hoe ben ik veranderd en wat kan er nu anders in mijn bedrijf?

5. Vind de goede mentoren

In een bedrijf dat draait om jou, is je eigen inspiratie essentieel. Natuurlijk wil je leren van anderen, je ontwikkelen. Maar pas daar ook mee op. Jouw bedrijf hoeft niet te worden zoals dat van anderen. Wil je meer leren over online marketing? Prima, doen! Maar misschien ontdek je wel dat je heel onrustig wordt van zoekmachine-optimalisatie of adverteren op Facebook volgens de regels van de traditionele copywriters. En begrijp je na het lezen van dit artikel dat je niet per se meer klanten zoekt, maar op een ander gebied wilt groeien.

Denk dan niet te lang dat je ‘belemmerende overtuigingen’ moet overwinnen of ‘uit je comfortzone’ moet komen. Natuurlijk zijn nieuwe dingen soms even lastig of eng. Maar je weet ook: als iets echt bij je past, dan ben je niet te stoppen. Je enthousiasme sleept je dan door de dip en drijft je voort. Is dat niet zo? Twijfel dan niet aan jezelf, maar ga terug naar waar het wel borrelt, bruist en inspireert. Durf te kiezen voor jezelf, voor jouw inspiratie in je maatpak-bedrijf. Heel belangrijk: kies de mentoren die dat snappen. Een mentor die snapt dat je zzp-bedrijf anders is, dat het draait om groeien op de manier die bij jou past.

Kies de mentor die het snapt. Die jou snapt.

Ondernemen is wat je doet

Ga je zo aan de slag? Dan ontdek je dat ondernemen niet iets is dat je bént, het is wat je doét. Als zzp-er doe je dat lekker op je eigen manier:

• Met mooie data-analyses achter je computer, of met twee dagen per week vrijwilligerswerk in een kasteeltuin.
• Als strenge blogjuf of als lieve plusgroep-begeleider.
• Als cloudboss in de kantoortoren of met je studio op het strand.
• Als duurzame winkel in Leeuwarden, of als onderzoeksschool met inzichten voor A-merken.
• Met je klanten naar Lapland voor levenslust, of met ze pottenbakken in Frankrijk.

Een zzp-bedrijf is echt anders dan een start-up, MKB-er, starter of handelaar. Als je dat begrijpt, begrijp je ook waarom jouw bedrijf anders is. Jouw bedrijf draait om jou. Jij bent speciaal. Geef je bedrijf de ruimte om net zo bijzonder te zijn als jij. Dat is uiteindelijk wat je een echte ondernemer maakt.