Ze staat een stukje verderop aan de bar, met een cappuccino in haar handen. Af en toe kijkt ze mijn kant op. Ik heb net een lezing gehouden in de grote zaal en knik naar haar, terwijl de barvrouw me een beker thee aangeeft. Even later wandelt ze mijn kant op, handtas over haar schouder, koffiekop in haar handen.
‘Mag ik wat vragen?’ begint ze.
‘Natuurlijk, wat wil je weten?‘
‘Je vertelde net wat je allemaal doet,’ zegt ze.
‘Ja, daar krijg ik vaak verbaasde reacties op,‘ lach ik. ‘Ik doe nogal veel.’
‘Ik ben net zo!’ zegt ze. ‘Ik hou van verschillende dingen. Ik geef yogales, ben een boek aan het schrijven. Maar ik wil ook mensen coachen. En ik ben goed in copywriting, dat blijft ook steeds terugkomen.’
‘Dat klinkt goed!,’ zegt ik enthousiast.
‘Maar dat is precies mijn probleem!’ zegt ze en ze zet haar cappuccino naast mijn thee. ‘Hoe verdien je nou geld, met alle verschillende dingen die je leuk vindt? Ik dacht altijd dat focus belangrijk is voor ondernemers…’

Hoe verdien ik geld, als ik veel dingen leuk vind?

Het is een vraag die ik als business coach van begaafde ondernemers vaak krijg: Hoe verdien je geld in je bedrijf, als je veel verschillende dingen leuk vindt?

Het standaardadvies: focus

Veel business coaches en ondernemers-adviseurs stellen: wil je succes, dan moet je focussen. Je op één ding richten, specialiseren, anders kun je je niet duidelijk profileren. Doe je teveel verschillende dingen, dan zouden klanten dat verwarrend kunnen vinden, niet begrijpen waar je voor bent.

Focus is lastig

Maar hoe moet je focussen, als je een creatieveling bent, een snelle denker die van diepgang én breedte houdt? Als je iemand bent die veel dingen kan, al die dingen goéd doet én er van houdt. Hoe zorg je dan voor focus? Focus is met name een uitdaging voor creatieve, slimme en hoogbegaafde zzp-ers.

Ik werk veel met zulke zelfstandigen en ik zie steeds weer dat ze moeite hebben met focus. Niet omdat ze niet willen. Ze willen heel graag een gezond bedrijf en daar willen ze ook moeite voor doen. Ze volgen de coach-adviezen en profileren zich met één ding. Maar toch komt dat succesbedrijf maar niet van de grond.

Alsof er een onzichtbare barriere is, waar de creatievelingen en slimmeriken maar niet doorheen breken. Wat moet je dan doen?

Meerdere dingen. Intensief naast elkaar

Ik heb zelf vaak ervaren: als ik productief ben, focus ik juist niét. In mijn beste jaren, deed ik meerdere dingen intensief naast elkaar. Ik schreef een proefschrift én werkte bij meerdere bedrijven mee op de werkvloer. Ik had een veeleisende baan bij KPN, terwijl ik tegelijkertijd hardlooptrainer was en trainde voor halve marathons. Ik startte mijn eigen bedrijf als zelfstandig marktonderzoeker én was hoofdredacteur van een website over computergames. Toen ik mijn zaak-van-boeken schreef, was ik mijn bedrijf als business coach aan het opstarten en organiseerde intensieve events en groepstrajecten.

Intense diversiteit

Verbaasd kon ik naar mijn eigen leven kijken: kon ik me dan nooit eens écht focussen op één ding? Ik ging mezelf dingen verwijten, als ik afging op de adviezen van anderen om te focussen. Maar het gekke was: ik voélde me geen mislukkeling. Ik voelde me blij, enthousiast en energiek. Juist als ik met verschillende dingen bezig ben.

Ik voelde me blij, enthousiast en energiek. Juist als ik met verschillende dingen bezig ben.

Langzamerhand ging ik het patroon ontdekken: als ik intensief met het ene bezig was, moést ik ook intensief met iets anders bezig zijn. Het was of mijn intense energie zich dan op meerdere vlakken tegelijk kon uitten en extra effectief werd. Juist door de diversiteit in dingen die ik deed, brandde ik niet op maar laaide mijn energie verder op. Intensief bezig, op totaal verschillende gebieden, werd mijn formule voor succes én veel plezier.

Begaafden hebben diverse talenten

Wat ik steeds weer zie bij slimme en creatieve zelfstandigen, is dat ze goed zijn in veel dingen. Vaak sterk verschillende dingen. Zo speelt de coach van PhD’s ook prachtig op haar harp. Of weet die gepromoveerde psychologe veel over het functioneren van het fysieke lichaam. Die hovenier kan niet alleen tuinen onderhouden en ontwerpen, ze schrijft ook mooie artikelen voor vakbladen en onderhoudt haar eigen finca in Spanje. Die dame met haar eigen studio waarin ze bewegingslessen geeft, werkt ook als fotomodel. De specialist in hoogbegaafde kinderen lost uitdagingen op in het uitvinders-bedrijf van haar man met techneuten.

De monomane nerd

Veel begaafde mensen, zijn begaafd op verschillende gebieden. Het is bijzonder dat we dat in onze maatschappij vaak nog niet lijken te beseffen. De media schotelt ons nog vaak het beeld voor van de ééndimensionele nerd: razendslim op één gebied, maar onhandig op andere gebieden.

De uitvinding van de nerd door de media

Dat monomane beeld van slimme mensen schetst de media niet voor niks. Want mediamensen zijn ook slim! Filmers, scenario’-schrijvers, reclamemensen: ze zijn over het behoorlijk intelligent. De media-slimmeriken kennen hun kijkers: dat zijn vaak mensen met een gemiddelde intelligentie. Mensen die het helemaal niet léuk vinden om te kijken naar talentvolle en slimme mensen die alles kunnen.

Het is veel leuker om iemand te zien in een film of reclame die dan wel slim is op één gebied, maar verder onhandig is. Zie hier het succes van de nerd. Een fictief personage, waar de gewone man graag naar mag kijken.

De held met zijn probleem

Naast de nerd hebben films altijd een held. Is dat dan wel een alleskunner met veel talenten? Nee, ook de held wordt zorgvuldig gepolijst. Een held heeft immers altijd een probleem of uitdaging die overwonnen moet worden, waardoor ook het leven van de held niet makkelijk is. Zo kan de gewone man lekker met een biertje op de bank achterover zakken. Hij is geen sukkel, anderen hebben het ook niet makkelijk.

Echte nerds zijn wél veelzijdig

Hoe zien talentvolle mensen er in de echte wereld uit? Laten we eens kijken naar een ultieme-echte-wereld-nerd als Bill Gates. Hij is niet alleen goed met besturingssystemen van computers of techniek; hij is ook visionair als het gaat om gezondheidsuitdagingen en voorzag jaren geleden dat een corona-virus een grote bedreiging kon worden.

Of die andere nerd: Elon Musk, die inzag dat internetbetalingen belangrijk zouden worden. Met PayPal verdiende hij miljoenen, waarna hij de coole elektrische auto’s van Tesla introduceerde. Oh, en hij is ook de man van SpaceX, die commerciële ruimtevluchten lanceerde.

Natuurlijk zijn zowel Musk als Gates geen engelen, ook zij hebben hun menselijke beperkingen. Net zoals wij allemaal. Maar ze laten wel zien dat talent niet ééndimensionaal hoeft te zijn. Technische nerds zoals zij, kunnen zich wereldwijd manifesteren op meerdere gebieden.

Het oneerlijke voordeel

Begaafde mensen hebben vaak volop talenten. Ze kunnen veel dingen. En goed ook. Daarbij hebben begaafden ook nog eens een oneerlijk-voordeel: hun talenten gaan zich stapelen. Dat werkt als volgt.

Stel dat je gezegend bent met een aardig stel hersenen, die goed verbanden kunnen leggen. Op de basisschool snap je al snel dat je de letters van B-OO-M net zo kunt samenvoegen als die van R-OO-S. Je zet vlotter de stap van spellen naar lezen. Maar met rekenen gaat het net zo: ook daar zie je verbanden. Je kunt dus niet alleen goed lezen, maar ook rekenen.

Dat gaat maar door: doordat je zo vlot rekent en leest, heeft jouw hoofd ‘bandbreedte over’. Je hoeft je minder in te spannen, bent minder snel moe of aan pauze toe. Dus lees je na de rekenles in dat spannende boek. Waardoor je leesvaardigheid sneller omhoog schiet. Daardoor ga je al jonger de Donald Duck lezen, de ondertitels op televisie, de borden langs de snelweg, dikkere boeken. Je leert meer over de wereld, gaat sneller meer begrijpen, waardoor je nog meer verbanden ziet.

Metavaardigheden consequent gebruiken

Wat ik steeds weer zie bij de begaafde ondernemers waar ik mee werk, is dat ze meta-vaardigheden hebben, die ze consequent steeds weer inzetten. Ze hebben een meta-talent, dat ze op veel gebieden helpt. De één voelt razendsnel een sfeer aan en weet daardoor als vanzelf als juf orde te houden, ook in een uitdagende klas met heel verschillende leerlingen. Maar datzelfde talent zet ze ook in tijdens een vergadering met collega’s of oudergesprekken. Geen wonder dat ze uitstekend functioneert als docent en schooldirecteur. Een andere onderneemster heeft perfect strategisch inzicht en kan haar teamleden in beweging krijgen. Geen wonder dat ze niet alleen in haar reis-bedrijf, maar ook in al haar charitatieve projecten zeer succesvol is.

Begaafde mensen hebben vaak een bijzonder meta-talent, dat ze in de breedte leren inzetten. Dat kan gaan om snel inzicht, makkelijk details onthouden, snel verschillende belangen kunnen doorzien, iets mooi grafisch kunnen uitwerken, hoofd- en bijzaken onderscheiden, de werking van een machine doorzien, etc. Juist doordat je die talenten op verschillende vlakken inzet, kun je met relatief weinig inspanning op veel gebieden excelleren.

Behoefte aan uitdaging

Wat ik ook zie bij mezelf en de begaafde ondernemers waar ik mee werk, is dat ze kicken op het inzetten van hun talenten. Niet omdat ze zo nodig de beste willen zijn, maar omdat het gewoon fijn is om maximaal te kunnen gaan. Je niet inhouden, maar je volop inzetten, je talenten mogen gebruiken. Het is bekend dat jachthonden flink uitgelaten moeten worden. Zulke honden zijn gemaakt voor lange tochten. Ze moéten er uit, uren wandelen, zichzelf challengen. Het brein van begaafden is als de jachthond: het snakt naar een uitdaging, het wil gebruikt worden.

Talent x drive

Daardoor ontstaat er een kruisbestuiving: het begaafde brein denkt al snel, heeft bijzondere cognitieve talenten. Dan heeft het ook nog eens de intensiteit, de diepgevoelde honger om er vól voor te mogen gaan. Ga je die twee zaken combineren, het cognitieve talent én de drive, dan ontstaat pure magie. Je kunt zoveel meer, zoveel breder, zoveel sneller.

Verslavend leuk

En die ervaring… is verslavend leuk! Die wil je opnieuw. En weer. En nog een keer. Zo blijven begaafden zoeken naar de volgende piekervaring. Nog een keer alles inzetten, er weer helemaal voor gaan, al je vermogens opnieuw kunnen inzetten.

Leerhonger

Een deel van de begaafden heeft bovendien leerhonger. Ze willen zich blijven ontwikkelen, nieuwe dingen leren. Begaafden kunnen hun talent in de diepte inzetten: steeds meer leren over wiskunde, steeds beter worden op de harp. Maar ze kunnen ook in de breedte werken: steeds nieuwe gebieden verkennen, steeds weer iets nieuws leren.

Nog meer oneerlijk voordeel

Opnieuw treedt dan het oneerlijke-voordeel-effect op. Want ga je met al je skills en vaardigheden de harp bespelen, die finca onderhouden, naar die fotoshoot? Dan presteer je natuurlijk al snel uitstekend en heb je wéér op een nieuw gebied je talenten ontwikkelt op een hoog niveau. Dat is precies wat begaafde mensen keer op keer overkomt: ze presteren alweer op hoog niveau, op alweer een ander gebied.

Sterker nog: dat ontwikkelen van je talent op een nieuw gebied is leuk. Het vraagt veel van je, om je onder te dompelen in een nieuw terrein en je daar alles eigen te maken. Het is een heerlijke manier om je cognitieve vaardigheden maximaal te gebruiken. Het is ook wat begaafden regelmatig doen: een nieuwe hobby, een nieuw vakgebied, een nieuwe activiteit.

Over multitalent, politicus annex kinderboeken-auteur Jan Terlouw zegt zijn uitgever Lemniscaat bijvoorbeeld:
“Het is niet gemakkelijk hobby’s van Jan Terlouw te noemen. Hij heeft namelijk een ware hartstocht voor het ondernemen van dingen die hij nooit eerder heeft gedaan, uitgezonderd dingen verzamelen. Zijn hobby’s volgen elkaar dan ook in snelle vaart op.“

Blijven uitdagen, blijven stapelen

Begaafden hebben, dankzij hun cognitieve meta-vaardigheden vaak een scala aan talenten ontwikkeld. Omdat dingen hen makkelijk afgaan, hebben ze bovendien mentale bandbreedte over, die ze graag inzetten om nog meer te leren en te ervaren. Daardoor blijven hun talenten zich opstapelen. Bovendien hebben ze een drive: een enorm plezier om hun talent in te zetten. Waardoor hun vaardigheden zich nog verder verbreden en verdiepen. Daarnaast hebben ze honger: ze snakken uitdaging, naar leren, naar zich maximaal moeten inzetten. Daardoor zoeken ze regelmatig nieuwe situaties op, niet omdat het moet maar omdat het kan.

Begaafden moéten afwisselen

Geen wonder dat begaafden, zeker als ze lekker in hun vel zitten, in de loop van hun leven een bonte mengelmoes van talenten en competenties stapelen. Dat is nogal wat anders dan het beeld van de traditionele ééndimensionale nerd, of de held-in-de-problemen. Veel begaafden kunnen veel. En ze kunnen het nog goed ook.

Sterker nog: begaafden moéten veel doen. Juist de veelzijdigheid voedt hun energie. Ik merkte dat zelf ook: na een intense werkdag bij KPN was het heerlijk om volop hard te lopen in de duinen. De afwisseling zorgde ervoor dat ik niet opbrandde, dat ik me niet blind staarde op één onderwerp. Maar de afwisseling zorgde ook voor kruisbestuiving, voor verbreding en verdieping, voor versnelling van mijn groei en ontwikkeling. Juist doordat ik me als hoofdredacteur verdiepte in de computergames en de online wereld die erbij hoorde, kreeg mijn eigen bedrijf ook online boost.

Focus op één ding? Dan voel ik dat mijn vaart verdwijnt. Dingen worden trager, zwaarder, slomer. Maar doe ik meerdere dingen tegelijk, dan blijft de vaart erin, gaan dingen makkelijk, blijft mijn brein betrokken. Afwisseling en diversiteit zijn voor mijn brein geen luxe. Ze zijn een noodzaak!

Hoe verdien je geld met alles dat je leuk vindt?

Terug naar de dame met cappuccino die me aansprak. Hoe doe je dat als ondernemer? Hoe verdien je nou geld met alle dingen die je leuk vindt of goed kunt?

Dat lees je hier in deel twee van deze tweedelige serie over geld verdienen met alles wat je leuk vindt.