Een jaarplan lijkt voor ondernemers belangrijk. Je moet toch weten waar je aan werkt, met gerichte doelen? Maar wist je dat voor veel slimme en creatieve zzp-ers een jaarplan juist niet werkt? Waarom niet? Dat lees je in dit artikel.

Heb jij een hekel aan de donkere dagen aan het einde van het jaar? Ik ook! Tenminste: vroeger. Maar nu niet meer.

Sinds ik volop in de natuur werk, twee ochtenden per week in het bos, is mijn hekel aan de donkere dagen omgeslagen in enthousiasme. Hoe kan dat?

Het ritme dat ik over het hoofd zag

Door het buiten werken ontdekte ik iets nieuws over seizoenen. Iets dat ik al wel wist, maar niet besefte.

De natuur leeft volgens een ritme: de snelle groeisprint van de lente, gestaag groeien en rijpen in de zomer, oogsten en loslaten van bladeren in de herfst, rusten en verteren in de winter. Door het buiten werken ging ik inzien dat ik altijd in één seizoen wilde leven: de lentesprint. Natuurlijk is die frisse groei heerlijk. Als werkende professionals willen we vaak niet anders. Sterker nog: ik denk dat we leven in een cultuur die verslaafd is aan de lentesprint.

Dat is jammer, want zo doen we onszelf tekort. Na de lentesprint komt er namelijk weer een mooie periode: het gestaag rijpen van de zomer. Daarna is het oogsttijd, en kun je loslaten wat je niet meer dient, zoals bomen hun blad loslaten. Ook kun je dan oogsten: genieten van wat je hebt voorgebracht. Vervolgens komt de winter. Van de buitenkant lijkt de natuur dan dood of levenloos. Maar niks is minder waar. De winterrust is nodig. Juist tijdens de winter composteert het blad dat de bomen loslieten tot vruchtbare aarde. Dat is in het voorjaar voeding voor de volgende lentesprint.

De beste ideeën ontstaan op deze manier

Sinds ik deze groei begrijp, ga ik deze ritmes meer in mijn werk toepassen. Natuurlijk blijf ik houden van de lentesprint: nieuwe dingen lanceren, plannen maken, opstarten. Maar daarna geef ik mijn projecten nu de tijd om gestaag te groeien en te rijpen. Dan wordt het oogsttijd en kan ik de vruchten plukken van mijn werk. Maar het is ook een tijd van loslaten: wat dient me niet meer? In zo’n bedrijfs-herfst stopte ik bijvoorbeeld met mijn jaarprogramma. In de rust daarna ontstond mijn één-op-één business coaching. Een geweldige volgende fase in mijn werk.

Sinds ik me van deze cyclus bewust wordt, heb ik geen hekel meer aan de donkere dagen in de winter. Sterker nog: ik kan er nu naar uitkijken. Ik gebruik deze weken om langer uit te slapen, te mijmeren en te reflecteren. De periode rond kerst en de jaarwisseling is fijn voor een terugblik: wat heb ik ervaren in het afgelopen jaar? Waar ben ik dankbaar voor? Wat maakte me enthousiast en waar kwam ik tot leven?

Waarom de Amerikaanse aanpak voor een jaarplan niet werkte

Toen ik een aantal jaren geleden werkte met mijn Amerikaanse business coach, was een jaarplan belangrijk: welke financiële doelen wil je halen? Hoeveel omzet wil je, hoeveel klanten, welke marketing ga je daarvoor doen? Steeds weer voelde ik dat deze manier van werken net niet helemaal bij me past.

Maar wat werkt wel? Daar heb ik jarenlang op gepuzzeld.

Jaarplan maken? Drie interessante lessen

Totdat ik de seizoensaanpak leerde. Daardoor ontdekte ik drie interessante dingen:

1. Betere reflectie geeft betere plannen

Het eerste inzicht: hoe beter ik terugblik, hoe beter mijn vooruitblik wordt. Aan het einde van elk jaar en elk kwartaal maak ik nu tijd voor een reflectie. Wat heb ik gedaan? Wat heb ik gevoeld? Ervaren? Zo’n terugblik is steeds weer bijzonder. Ik merk namelijk dat mijn hoofd me voor de gek houdt, als ik geen terugblik maak. Mijn hoofd zegt ‘het was allemaal niet zo bijzonder’ of ‘ik heb weinig gedaan’. Maar als ik een goede reflectie doe, zie ik dat het jaar wél heel bijzonder was. Dat ik veel heb gedaan, veel moois heb meegemaakt. Een goede reflectie laat me alle grootste kleine momenten zien, die het leven en werk de moeite waard maken.

Na zo’n reflectie kan ik veel betere plannen maken voor de komende periode. Die plannen zijn niet langer gericht op mijn omzet, of ‘klanten binnenhalen’. Ze zijn breder en rustiger: welke ervaringen wil ik de komende periode? Waar ga ik mijn aandacht aan geven?

2. Minder sleuren en meer zin in het werk

Dankzij een goede reflectie, maak ik beter plannen. Door die beter passende plannen krijg ik enorme zin in het kwartaal. Mijn doelen worden zo leuk, dat ik als vanzelf in actie kom. De lentesprint ontstaat natuurlijk, uit de rust van de periode ervoor. Ik hoef minder te sleuren aan mezelf, er is veel minder wilskracht en discipline nodig. Het voelt alsof mijn werk ‘uit me stroomt’, vanuit overvloed, plezier en enthousiasme.

3. Een jaarplan werkt niet. Maar dit werkt wél!

Bij dat plannen maken volgens een natuurlijk ritme heb ik nog iets interessants ervaren: een jaarplan werkt niet voor mij. En trouwens ook niet voor de meeste van de professionals die ik coach. Waarom niet? Omdat we slim en creatief zijn. We schakelen snel. Voor ons is een jaar een te lange periode om te plannen.

Wat beter werkt, is een kwartaalplan. Drie maanden zijn goed te overzien, daarvoor kunnen we concrete doelen stellen. Het coole is: in die drie maanden gaan we veel doen. We realiseren projecten, maken persoonlijke groei door, verzinnen nieuwe dingen. Na het kwartaal worden onze doelen totaal anders dan we nu hadden bedacht. Ze worden beter, mooier, groter. Of juist meer bescheiden, maar realistischer en beter passend bij wie je echt bent.

Heb je al gemijmerd over jouw kwartaalplan?

Ben jij ook zo’n slimme, creatieve en snelle professional? Experimenteer dan eens met het kwartaalplan en stop met jaarplannen maken. Grote kans dat dat beter werkt voor jou. Bovendien is het leuk en effectief: elk kwartaal terugblikken, mijmeren, en van daaruit je volgende stappen bepalen.

Nu ben ik benieuwd: wat zijn jouw plannen voor het komende kwartaal? Heb je al gemijmerd over de afgelopen periode? Heb je gevoeld wat je voldaan maakte, waar je blij van werd, waar je enthousiasme zat? En hoe ga je daar meer van doen de komende periode? Wat wordt jouw plan voor het komende kwartaal?