Internet en sociale media zijn overal. Ze zijn allang niet meer alleen op het scherm van je computer tijdens kantoortijd. Ze zijn er ook op je tablet op de bank als je naar de televisie kijkt. In je broekzak in de rij voor de kassa. Tijdens de dansuitvoering, onder het avondeten, of terwijl je je kinderen in bed stopt.

Als je eerlijk bent, moet je toegeven dat die laatste voorbeelden niet meer positief zijn. Je mail checken tijdens het avondeten? Een tweet plaatsen terwijl je kinderen tandenpoetsen. Wil je dat eigenlijk wel?

Veel leuker dan die zogenaamde kwaliteitskrant

Laat ik voorop stellen: er is niets mis met internet en sociale media. Ze zijn een geweldige bron van informatie en entertainment. Vaak leuker dan televisie of de zogenaamde kwaliteitskrant, met hun één-pot-nat-opinies. Op sociale media volg je je nichtje, lees je het live verslag van een ooggetuige, of leer je direct van een expert.

Sociale media zijn geweldig! Net zo geweldig als een biertje, of een gebakje. En ook daar hebben we mee leren omgaan. We drinken niet de hele dag bier, maar wisselen het af met thee of water. We eten niet elke dag gebak, maar wisselen het af met fruit of groente. Zo moeten we ook met sociale media leren omgaan. Leren om niet als een holle-bolle-gijs tekeer te gaan en onverzadigbaar posts te updaten.

Even snel die ene tweet plaatsen

We moeten leren grenzen stellen. De baas blijven over sociale media, zodat ze niet de baas worden over ons. Ik kan je uit eigen ervaring verklappen: dat valt niet mee! Ik ben namelijk dol op sociale media. En die foute voorbeelden uit de introductie? Ze komen allemaal uit m’n eigen leven. Tja, ik ben de moeder die tijdens het tandenpoetsen toch even snel die ene tweet uitstuurt…

Juist doordat ik zo enthousiast ben, heb ik ook geleerd hoe ik m’n verslaving kan beteugelen. Hoe ik voorkom dat ik als een social-media-junk het leven alleen nog in posts en updates ervaar. Met vallen en opstaan vind ik m’n weg. Met goede dagen vol inspiratie, met slechte dagen met teveel tweets. Tijdens het tandenpoetsen.

Zes tips om op het rechte pad te blijven

Wat zijn nu de gouden tips om sociale media leuk te houden? De volgende dingen houden mij op het rechte pad:

1. Een avond offline

Een leuk experiment ontstond in de zomervakantie van 2009. Onder de Franse sterrenhemel concludeerde ik dat die rust heerlijk was. Het grote niets. Geen tv, een camping zonder wifi. Ik rook de lucht weer, voelde de aarde. Dat wilde ik vaker. Dus besloten we om voortaan met het hele gezin elke vrijdagavond offline te gaan. Geen televise. Geen email. Geen tweets. De smartphones op de kast in de kamer, rustige muziek aan en samen een spelletje doen of een goed boek uitlezen. En nee, niet ondertussen even stiekem naar de WC met de smartphone in je broekzak. Nou ja, heel af en toe. Eventjes…

2. Eerst je groente, dan een snoepje

Een ander uitstekende manier om online media te beperken en je creativiteit de vrije loop te laten, is het werken met blokken in je dag. Kies er bijvoorbeeld voor om tot 11 uur (die-hards kiezen zelfs voor 14.00 uur) geen email te checken en geen Facebook of Twitter.

Wat doe je dan wel? Nou, dat wat je wil doen in je leven: schrijven aan dat hoofdstuk van je boek. Dat projectplan voor je werk in één keer helemaal uitschrijven. Alle klanten bellen die al wekenlang op je todo-lijst staan. Het concept voor je website uittekenen én programmeren.

Begin de dag niet met de kleine snelle klusjes, maar focus op de grote brokken. De dingen die voor jouw werk én je leven belangrijk zijn. Kijk je om de 10 minuten op de klok of het al 11 uur is? Dan weet je dat je een online-junk bent en moet je dit regime zeker 30 dagen volhouden!

3. Die inspirerende online bibliotheek naast het café

Sociale media zijn soms net een rumoerig café. De een na de ander komt langs met een mooi verhaal, een leuke grap of een foute boodschap. Voordat je het weet heb je er urenlang rondgehangen, zonder echt wat te lezen of te leren. Dat kun je eenvoudig voorkomen. Installeer de uitstekende app Pocket (of Evernote, InstaPaper of een variant) op je smartphone. Met één druk op de knop stuur je voortaan alle interessante artikelen en links die je op sociale media tegenkomt door naar je eigen online verzamelbak.

Ga er af en toe lekker voor zitten en lees dan in een half uurtje al die mooie artikelen die je al tweetend of postend bijna weer vergeten was. Zo gebruik je sociale media niet meer alleen als café, maar ook als bibliotheek. Ik kan uit eigen ervaring verklappen: die leesuurtjes met goede inspiratie van je online vrienden zijn geweldig. Ik vind ze vaak leuker én beter dan de zaterdagbijlage in de krant.

4. Je eigen geheime VIP-lijst

Ga jij elke avond naar een willekeurig café waar iedereen rondhangt? Welnee! Na een paar avonden vind je dat saai. Wil je met echte vrienden praten. Mensen met wie je wat deelt, die je inspireren. Dat werkt op sociale media net zo. Het is leuk om veel mensen te volgen, maar maak daarnaast een echte VIP-lijst. Een geheime subgroep met mensen waar je blij van wordt. Mensen die interessante links delen, positieve berichten delen, die je inspireren.

En: gebruik een tool waarmee je eenvoudig begint te lezen in je VIP-lijst. Zo gebruik ik Tweetdeck op m’n iPhone voor Twitter, zodat ik altijd start met m’n VIP-lijst in plaats van de algemene timeline. Het is een eenvoudige truc waardoor je veel vaker blij afsluit na het bijlezen van je sociale media.

5. Breinloos rondhangen, of de wereld mooier maken?

Gebruik sociale media niet alleen als passief entertainment, maar gebruik het ook om te delen, te bouwen of dingen te maken. Stel vragen, nodig mensen uit, ga samen wat moois maken. Zo ga je van passieve consument die alles over zich uitgestort krijgt veranderen naar een mee-bouwer aan onze wereld. Dit is het allerleukste van sociale media. Je bent niet langer een consument van de massa-media, maar bouwt zelf mee aan je eigen mini-media-imperium. Van bankhanger naar producer, van anonieme luisteraar naar opinieleider. Dat kan eenvoudig en jij kunt het ook.

6. Doe als de anonieme alcoholisten: herken je emoties

Zinloos rondhangen op sociale media doen we allemaal. Ik heb ontdekt dat het breinloos rondhangen vaak samenhangt met emoties. Ik voel me verveeld. Ben moe. Ben op zoek naar afleiding of een kick. Dan kan ik even snel Facebook opstarten. Maar dan eindig ik na een half uur nog breinlozer dan ik begonnen was.

Veel beter is om m’n emotie te herkennen: ik verveel me. Ik zoek een uitdaging. Wat kan ik dan doen? Facebook opstarten is geen echte oplossing. Maar een mooi artikel schrijven over breinloos Facebooken is wél leuk. Alcoholisten hebben vaak emoties die hen naar de alcohol drijven. Dat hebben wij sociale media-junks ook, zij het gelukkig meestal minder ernstig. Ga eens goed luisteren naar jezelf: welke emoties drijven jou naar breinloos online rondhangen? En hoe kun je dat omzetten naar creatief bouwen, delen of mooie dingen maken. Want ook dat kan met sociale media.

Sociale media zijn inmiddels overal. Waarschijnlijk ook in jouw broekzak. Maar ga jij er al slim mee om? Ben jij de alcoholist die ontkent dat hij verslaafd is, maar stiekem steeds een teug uit dat flesje in z’n broekzak neemt? Of ken je je eigen emoties en blijf je de online media de baas?

Het verschil tussen breinloos online rondhangen en het creëeren van fantastische online dingen is klein. En toch is het een wereld van verschil. Voor welke wereld kies jij?

Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van Frankwatching.

Doe je mee met deze slimme mastermind? Een jaar lang aan de slag in een kleine groep slimme zelfstandigen, aangevuld met één-op-één advies bij jouw bedrijf. Inschrijven kan nog tot en met eind mei. Hier lees je er alles over.